Informacje dla dawców
Dokumenty tożsamości uprawniające do oddania krwi i jej składników:
Podstawa prawna:
OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 30 marca 2021 r. zmieniające obwieszczenie w sprawie wymagań dobrej praktyki pobierania krwi i jej składników, badania, preparatyki, przechowywania, wydawania i transportu dla jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi
„3. Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi potwierdza musi przedstawić dokument stwierdzający tożsamość (e tym za pomocą publicznej aplikacji mobilnej) zawierającej zdjęcie oraz numer PESEL
- każda zdrowa osoba w wieku 18-65 lat
- o masie ciała przynajmniej 50kg
Kandydat na dawcę krwi lub dawca krwi potwierdza musi przedstawić dokument stwierdzający tożsamość ( e tym za pomocą publicznej aplikacji mobilnej) zawierającej zdjęcie oraz numer PESEL
- Powód dyskwalifikacji
- Choroby układu krążenia (miażdżyca znacznego stopnia, stan po udarze mózgu, choroby tętnic, nawracające zapalenia żył)
- Choroby serca (wady serca, choroba wieńcowa, stan po zawale serca, zaburzenia rytmu, zapalenia serca, niewydolność krążenia, astma sercowa)
- Choroby układu oddechowego przewlekłe lub nawracające zapalenie (np. zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, czynna gruźlica)
- Choroby układu moczowo-płciowego i nerek
- Choroby zakaźne- żółtaczka WZW typu B lub C (w wywiadzie)
- Choroby układu nerwowego ( padaczka, nerwica wegetatywna, choroby psychiczne)
- Choroby układu pokarmowego (przewlekłe biegunki, ostre i przewlekłe choroby wątroby, stan po resekcji żołądka)
- Choroby skóry (np. łuszczyca, sklerodermia, bielactwo)
- Choroby nowotworowe
- Choroby krwi i układu krwiotwórczego
- Kiła
- Wady i choroby uwarunkowane genetycznie
- Stały kontakt z nosicielem WZW typu B lub C
- Nosicielstwo wirusa HIV oraz zespół nabytego upośledzenia odporności AIDS
- Malaria
- Choroby metaboliczne i układu endokrynnego (nadczynność i niedoczynność tarczycy, cukrzyca)
- Choroby tropikalne m in. Babeszjoza, Gorączka Chakasa, Ozena, Promienica, Tularemia, Kala Azar, przewlekła postać Gorączki Q)
- Ryzykowne zachowania seksualne – ryzyko zakażenia poważnymi chorobami, mogącymi przenosić się drogą przetoczenia krwi
- Skłonność do krwawień
- Choroby układu immunologicznego
- Nawracające omdlenia lub napady drgawkowe
- Osoby nadużywające alkoholu, leków psychoaktywnych
- Chorzy na hemofilię otrzymujący preparaty czynników krzepnięcia
- Nieterminowe donacje w różnych punktach pobrań krwi
- Powód dyskwalifikacji – Czas trwania dyskwalifikacji
- Duży zabieg chirurgiczny – 6 miesięcy
- Mały zabieg chirurgiczny (w tym zabiegi stomatologiczne) – 7 dni
- Po badaniach diagnostycznych (gastroskopia, biopsja, zabieg endoskopowy, rektoskopia, kolonoskopia, artroskopia, laparoskopia, bronchoskopia) – 6 miesięcy
- Tatuaż lub przekłucie części ciała (akupunktura, depilacja kosmetyczna) – 6 miesięcy
- Przyjmowanie leków – 14 dni
- Po przyjęciu leków zawierających kwas acetylosalicylowy (aspiryna,sachol, scorbolamid, acard,polocard i inne leki upośledzające funkcje płytek krwi.) – 5 dni
- Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze >180/100mmHg – 3 dni
- Ostre choroby układu pokarmowego – Co najmniej 28 dni od wyzdrowienia
- Ostre choroby układu moczowego – Co najmniej 14 dni od wyzdrowienia
- Choroby zapalne i uczuleniowe skóry – Co najmniej 14 dni od wyzdrowienia
- Ostre stany uczuleniowe (zmiany ropne, grzybicze) – Co najmniej 14 dni od wyzdrowienia
- Szczepienia ochronne – 2 dni
- Powiększenie węzłów chłonnych – 3 miesiące
- Gorączka >38C – Co najmniej 14 dni od wyzdrowienia
- Opryszczka – Co najmniej 10 dni od wyzdrowienia
- Rzeżączka – 1 rok
- Odbywanie kary pozbawienia wolności (oraz po opuszczeniu zakładu karnego) – 6 miesięcy
- Cechy psychofizyczne – 6 miesięcy
- Grypa lub infekcja grypopodobna (np. katar, kaszel) – Co najmniej 14 dni od wyzdrowienia
- Przypadkowy kontakt z krwią ludzką lub narządami zanieczyszczonymi krwią – 6 miesięcy
- Kontakt z chorymi na wirusowe zapalenie wątroby – 6 miesięcy
- Kontakt z chorymi na choroby zakaźne – 1 rok
- Po powrocie z obszaru, w którym występują endemiczne choroby tropikalne oraz krajów o dużej częstości występowania nosicieli przeciwciał anty-HIV i chorych na AIDS np. Afryka Środkowa i Zachodnia czy Tajlandia – 6 miesięcy
TYLKO DLA KOBIET
- Miesiączka w okresie okołomiesiączkowym – (3 dni przed i po jej zakończeniu)
- Ciąża – poród po zakończeniu – 6 miesięcy
- Karmienie piersią – 4 tygodnie po zakończeniu okresu karmienia piersią
Zasady kwalifikacji dawców
- Kwalifikowany jest przez lekarza do oddania krwi, osocza, zabiegów aferezy i innych zabiegów na podstawie oceny informacji zawartych w wypełnionym kwestionariuszu dla dawców krwi, wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego uwzględniającego wyniki pomocniczych badań diagnostycznych,
- W obecności lekarza przed każdym zabiegiem pobrania krwi, osocza lub innym zabiegiem (w tym m. in. osocza metodą plazmaferezy, krwinek płytkowych i krwinek białych metodą aferezy automatycznej) wyraża w kwestionariuszu pisemną zgodę na określony zabieg.
- Dawca w każdej chwili podczas donacji może wycofać zgodę na oddanie krwi, a po oddaniu krwi może poinformować, że jego krew nie nadaje się do przetoczenia.
- Badanie lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddawanie krwi jest przeciwwskazane. Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na stałe lub względne dyskwalifikujące czasowo.
- Warunkiem zakwalifikowania badanej osoby do oddania krwi jest dobry stan zdrowia. Jeżeli badana osoba jest poddawana leczeniu lekarz wyraża zgodę na zakwalifikowanie jej do oddawania krwi po wnikliwej ocenie stanu zdrowia. W takim przypadku lekarz może zwrócić się z prośbą o przedstawienie opini od lekarza specjalisty o braku przeciwskazań do oddawania krwi.
- Badanie lekarskie poprzedzające pobranie krwi od kandydata na dawcę krwi lub od dawcy krwi obejmuje:
– wywiad medyczny
– badanie przedmiotowe
– ocenę wyników badań laboratoryjnych
WYWIAD MEDYCZNY
w przeprowadzonym wywiadzie medycznym należy uwzględnić wiek dawcy: 18-65 lat
podczas wywiadu należy zwrócić uwagę, czy kandydat na dawcę/dawca nie wykonuje zawodu lub hobby uznanych za niebezpieczne ( pilot, maszynista, kierowca autobusu, operator dźwigu, osoby pracujące na wysokościach, uprawiające wspinaczkę, głębokie nurkowanie) – osoby takie mogą wrócić do swoich zajęć nie wcześniej niż 12 godzin po oddaniu krwi lub jej składnika
BADANIE PRZEDMIOTOWE
Lekarz przeprowadza skrócone badanie przedmiotowe kandydata na dawcę lub dawcy krwi zwracając uwagę na:
- Wygląd ogólny: dyskwalifikuje się osoby, których wygląd ogólny może wskazywać na pozostawanie pod wpływem alkoholu, narkotyków lub leków oraz nadmierne pobudzenie psychiczne
- Ciężar ciała: nie powinien być mniejszy niż 50 kg. Wyraźnie nadmierna dysproporcja pomiędzy ciężarem ciała a wzrostem lub utrata ciężaru ciała z nieokreślonych przyczyn stanowi przeciwwskazanie do pobrania krwi.
- Temperatura ciała: Prawidłowa temperatura ciała
- Tętno: powinno być miarowe o częstotliwości od 50 do 100 uderzeń na minutę
- Ciśnienie tętnicze: wartości ciśnienia tętniczego nie powinny przekraczać: 180 mm Hg dla ciśnienia skurczowego; 100 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego
- Zmiany skórne: okolica miejsca wkłucia do żyły powinna być wolna od jakichkolwiek zmian chorobowych
- Obowiązujące badania krwiodawców:
– przed każdym pobraniem krwi należy oznaczyć stężenie hemoglobiny
– przed zabiegiem aferezy obowiązuje oznaczenie: stężenia hemoglobiny, liczby krwinek płytkowych, liczby białych krwinek
– u dawców oddających regularnie krew pełną lub komórkowe składniki krwi obowiązuje oznaczenie raz w roku: stężenia hemoglobiny i wartości hematokrytu, liczby krwinek płytkowych, liczby krwinek białych oraz wzoru odsetkowego krwinek białych
– u dawców oddających regularnie osocze oznacza się dodatkowo co najmniej raz w roku, stężenie białka całkowitego i skład procentowy białek lub wskaźnik albuminowo-globulinowy.
Oddawanie krwi i jej składników po szczepieniach
W związku ze szczepieniami na COVID-19 zalecane są następujące środki w kwalifikowaniu dawców do oddania krwi i jej składników:
- Wprowadzenie czasowej dyskwalifikacji dawców na okres 7 dni od dnia podania szczepionki,
- Wprowadzenie czasowej dyskwalifikacji dawców po szczepieniu na COVID-19, u których wystąpiła niepożądana reakcja poszczepienna na okres 7 dni od ustąpienia objawów tej reakcji.
Nie ma potrzeby wprowadzania dyskwalifikacji czasowej dawców przed podaniem szczepionki.
Powyższe zalecenia odnoszą się tylko do szczepionki firmy Pfizer/BioNTech.
Co powinniśmy jeść a czego unikać przed oddaniem krwi
Produkty polecane co najmniej 2 dni poprzedzające oddanie krwi:
pieczywo, chuda wędlina, ser biały chudy, dżem, miód, warzywa, jogurt, drób, wołowina, ryby.
Unikamy: Fast foodów, tłustego mięsa, śmietany, majonezu, tłustego mleka, tłustych wędlin, pasztetów, ciastek z kremem, jajek, orzechów alkoholu.
W dniu oddania krwi
Spożyć lekki posiłek (np. pieczywo, chudą wędlinę, ser biały chudy, dżem, miód, warzywa, jogurt);
Ograniczyć palenie papierosów (2 godziny przed oddaniem krwi nie powinno się palić);
Przed oddaniem krwi wskazane jest wypić minimum 0,5 l płynów (woda mineralna, sok);
Nie pić alkoholu, również w dniu poprzedzającym
Spożywanie zbyt tłustych posiłków przed oddaniem krwi może być powodem niezakwalifikowania krwi do celów leczniczych.
Procedura oddania krwi – krok po kroku
Proces oddania krwi został tak opracowany, by w sposób szybki a zarazem bezpieczny dla dawcy pobrać krew. Sprzęt do poboru krwi jest jednorazowy a miejsce, wkłucia jest odkażane. Pracownicy RCKiK, którzy towarzyszą podczas całej procedury kwalifikowania oraz pobierania krwi dbają, aby pobór krwi odbył się sprawnie a zarazem bezpieczne i abyśmy mogli podzielić się swoją krwią w miłej i przyjaznej atmosferze..
.Rejestracja: Po przybyciu do punktu poboru krwi wypełniamy kwestionariusz
(koniecznie musimy przedstawić aktualny dokument tożsamości ze zdjęciem, numerem
PESEL ).
. Pracownia analiz lekarskich lub stanowisko do badania poziomu hemoglobiny: badanie
poziomu hemoglobiny przy użyciu wyłącznie sprzętu jednorazowego, odczyt w ciągu 3 minut.
W zależności od rodzaju donacji (osocze, płytki krwi) może być tez pobrana próbka krwi na dokładniejsze badania morfologiczne, niezbędne do kwalifikacji. Odczyt wyników badań w takiej sytuacji trwa trochę dłużej.
Gabinet lekarski:
- skrócone badanie lekarskie
- wywiad lekarski (m.in. wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości)
- kwalifikacja do oddania krwi (krew pełna, osocze lub płytki krwi) 005
Uzupełnienie płynów w organizmie: w dniu poprzedzającym oddanie krwi zwiększyć ilość wypijanych płynów, najlepiej wody mineralnej, co najmniej 1,5 l. Od momentu zakwalifikowania do poboru krwi, uzupełniamy płyny w organizmie. Dawca otrzymuje wodę mineralną do spożycia. W dniu oddania prosimy spożyć lekkie śniadanie!
Stanowisko do oddawania krwi: oddanie 450 ml krwi do jednorazowego pojemnika plastikowego z płynem konserwującym
w czasie od 5 do 8 minut. Można też oddać (po wcześniejszym uzyskaniu kwalifikacji) osocze lub płytki krwi metodą aferezy.
W takim przypadku donacja trwa około 30-60 minut.
Krótka regeneracja sił. Po oddaniu krwi, dawca przez moment pozostaje na miejscu celem regeneracji sił. Każdy dawca opuszczając punkt poboru krwi otrzymuje posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4.500 kcal. – 8 tabliczek czekolady..
Na prośbę Dawcy wystawiane jest:
- zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy, uczelni, szkole
- wypłacany jest zwrot kosztów poniesionych na przejazd do najbliższego Punktu Krwiodawstwa
- legitymacja HDK
- kopia wyników badań
RCKiK informuje , że nie udziela telefonicznie informacji o wynikach badań laboratoryjnych krwiodawców . Wyniki wydawane na życzenie krwiodawcy można odebrać osobiście lub wydawane są upoważnionej osobie od poniedziałku do piątku w siedzibie RCKiK w Olsztynie lub po wcześniejszym uzgodnieniu terminu w wybranym Terenowym Oddziale .
Wzór pisemnego upoważnienia- poniżej:
Dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników,
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników
– przysługuje tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi III stopnia” i brązowa odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi III stopnia”.
Dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 10 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników,
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 12 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników
– przysługuje tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi II stopnia” i srebrna odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi II stopnia”.
Dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 15 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników,
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 18 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników
– przysługuje tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi I stopnia” i złota odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi I stopnia”.
Procedura nadania odznaki ZHDK
pobierasz zaświadczenie o ilości oddanej krwi i jej składników z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (RCKiK) lub jego terenowego oddziału,
zanosisz je do najbliższego oddziału okręgowego lub rejonowego Polskiego Czerwonego Krzyża.
• Zasłużonemu Honorowemu Dawcy Krwi, który oddał co najmniej 20 litrów krwi
lub odpowiadającą tej objętości ilość jej składników, mogą być nadawane
ordery i odznaczenia oraz odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla
Zdrowia Narodu
• Odznakę „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” nadaje minister
właściwy do spraw zdrowia na wniosek:
1) kierownika jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, w której
dawca krwi oddał krew lub jej składniki o objętości uprawniającej do nadania
odznaki;
2) organów ogólnopolskich stowarzyszeń honorowych dawców krwi.
• Osoba składająca wniosek o nadanie odznaki wypełnia:
1) dane dawcy krwi:
a) imię i nazwisko,
b) numer PESEL, a w przypadku osób, które nie mają nadanego numeru PESEL –
serię, numer oraz rodzaj dokumentu stwierdzającego tożsamość,
c) adres miejsca zamieszkania i adres do korespondencji;
2) informację o objętości pobranej od dawcy krwi lub równoważnej ilości jej
składników.
(miejscowość i data)
Formularz zgłoszeniowy o ilości oddanej krwi
Dane niezbędne do wydania zaświadczenia o ilości oddanej krwi na podstawie karty krwiodawcy
Nazwisko i Imię
Data urodzenia
PESEL
Adres zamieszkania
Numer telefonu
Miejsce oddawania krwi
Lata, w których oddawana była krew
Krew oddawana była honorowo czy odpłatnie
Grupa Krwi
podpis
I. Zwolnienie od pracy, nauki w dniu , w którym oddaje krew. W przypadku dyskwalifikacji dawcy przysługuje usprawiedliwienie na czas okresowego badania lekarskiego na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
II. W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługuje wymiar zwolnienia z pracy w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy /Dz. U. Nr 60 poz. 281 ze zm. oraz Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 2020 r. poz.1777 art. 9a.1)
III. Honorowemu Dawcy Krwi, który oddał co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługuje ulga w wysokości 33% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego.
IV. Posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii (tj.: 9 czekolad)
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 26.11.2004r. w sprawie wartości kalorycznej posiłku regeneracyjnego przysługującego dawcy /Dz. U. Nr 261, poz. 2602/
V. Ulga podatkowa z tytułu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa
Podatnik, który w roku podatkowym oddał honorowo krew, ma prawo skorzystać ze specjalnej ulgi dla honorowych krwiodawców.
Odliczenie dokonuje się od dochodu (przychodu). Wysokość ulgi zależy od ilości oddanej krwi. Wysokość ulgi obliczamy mnożąc ilość faktycznie oddanej honorowo krwi (lub osocza) przez przyjęty dla tej ulgi przelicznik, w postaci obowiązującego ekwiwalentu pieniężnego za 1litr pobranej krwi, tj. przez 130zł.
Odliczenie z tego tytułu nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 6% dochodu (w przypadku „ryczałtowców” 6% przychodu), wykazanego w zeznaniu.
Informujemy, że stosowne zaświadczenia są wydawane Honorowym Dawcom na życzenie od dnia 1 stycznia, po zakończeniu roku rozliczeniowego
Podstawa prawna: Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26.07.1991r. /Dz. U. Nr 51 z 2010 r., poz. 307 z późn. zm./
VI. Zwrot kosztów dojazdu do najbliższego punktu poboru krwi
Koszty zwracane są w przypadku dojazdu do miejsca poboru autobusem lub pociągiem – za okazaniem biletu.
VII. Karta identyfikacyjna grupy krwi
Każdy dawca, który dwukrotnie oddał krew, ma możliwość otrzymania bezpłatnie karty grupy krwi. W przypadku oddania jednorazowego, utraty lub zniszczenia, koszt karty wynosi – 12.00 zł
VIII. Każdy krwiodawca może uzyskać bezpłatnie wyniki swoich badań laboratoryjnych
grupę krwi,
morfologię,
badania wirusologiczne
IX. Odznaczenia PCK
Tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” III, II , I stopnia przysługuje każdemu honorowemu dawcy krwi, który w dowolnym okresie czasu oddał odpowiednią ilość krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.
Aby otrzymać odznaczenie należy pobrać z Rejestracji zaświadczenie potwierdzające oddanie odpowiedniej ilości krwi lub jej składników a następnie udać się do Oddziału PCK ul. Partyzantów 82, 10-527 Olsztyn.
Tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” upoważnia:
osoby ubezpieczone do otrzymania bezpłatnych leków umieszczonych w wykazie leków podstawowych i uzupełniających do wysokości limitu oraz leków, które zasłużony dawca może stosować w związku z oddawaniem krwi (wg listy ogłaszanej przez Ministra Zdrowia)
do korzystania ze świadczeń ZOZ i aptek poza kolejnością
Przejazdy na terenie miasta Olsztyn https://www.zdzit.olsztyn.eu/pl/transport-publiczny/ulgi-i-przywileje/rodzaje-ulg
MAPA ENDEMICZNEGO WYSTĘPOWANIA MALARII
RCKiK w Olsztynie informuje, że od dnia 23 maja 2022r rusza kolejna edycja programu lojalnościowego „Każda kropla jest cenna”.
Celem programu jest zachęcenie obecnych i potencjalnych Krwiodawców do promowania postaw i zachowań pozytywnych społecznie. Program jest kontynuacją podjętych w ramach poprzedniej edycji programu polityki zdrowotnej pn. „Zapewnienie samowystarczalności Rzeczypospolitej Polskiej w krew i jej składniki”
działań.
Program „Każda kropla jest cenna” prowadzony w kolejnych latach będzie odbywał się według nowego, zmienionego regulaminu.
